( ISSN 2277 - 9809 (online) ISSN 2348 - 9359 (Print) ) New DOI : 10.32804/IRJMSH

Impact Factor* - 6.2311


**Need Help in Content editing, Data Analysis.

Research Gateway

Adv For Editing Content

   No of Download : 3913    Submit Your Rating     Cite This   Download        Certificate

आधुनिक भारतीय समाज में बुनियादी शिक्षा की उपादेयता एवं निष्कर्ष

    1 Author(s):  SUNIL KUMAR

Vol -  5, Issue- 3 ,         Page(s) : 121 - 128  (2014 ) DOI : https://doi.org/10.32804/IRJMSH

Abstract

आज भारतीय समाज में मुख्य रूप से षिक्षित लोगों में शारीरिक श्रम के प्रति हीनता की भावना पैदा होने लगी है । यह वर्तमान षिक्षा प्रणाली का एक बड़ा दोष है । भारत जैसे देष जहां पर मानव श्रम बहुत बड़ी संख्या में उपलब्ध है वहां श्रम की अवहेलना करना देष की आर्थिक उन्नति में बाधक है । महात्मा गांधी ने षिक्षा के क्षेत्र में इसी कमी को पहचाना और बुनियादी षिक्षा के क्षेत्र में श्रम की प्रतिष्ठा कर षिक्षा को उत्पादकता से जोड़ने का प्रयास किया । गांधी जी के अनुसारी एक व्यक्ति को दान देने की बजाय यह कहीं बेहतर होगा कि हम उसकी आजीविका कमाने मेे उसकी सहायता करें और उसको श्रम करने के लिए प्रोत्साहित करें । श्रम या मेहनत ही सब विकासों का आधार है । आधुनिक भारतीय समाज में बेरोजगारी की समस्या एक महान समस्या है। इस समस्या का समाधान गांधी जी की आधारभूत या बेसिक षिक्षा के द्वारा किया जा सकता है जिसमें हस्त उद्योग द्वारा षिक्षण करने पर बल दिया गया है ।

order online

1.   फिषर,लुइस ः द लाइफ आॅफ महात्मा गांधी, लन्दन 1952
2.   गांधी, महात्मा ः द सलैक्टड वक्र्स आॅफ महात्मा गांधी, वोल्यूम-4 सलैक्टड लैटर्स, नवजीवन पब्लिषिंग हाउस, अहमदाबाद 1968
3.   मूर्ति, वी. रामनाः गंाधी एसेंषियल राइटिंगस, गांधी पीस फाउण्डेषन, नई दिल्ली 1970
4.   दत्त, डाॅ. डी.के.ः सोषल, माॅरल एण्ड रिलीजियस फिलोसाॅफी आॅफ महात्मा गांधी, नई दिल्ली 1980
5.   सक्सेना, डाॅ. के.एस.ः गांधी केन्टेनरी पेपर्स वोल्यूम-4, द पब्लिकेषनस डिवीजन कौंसिल आॅफ औरियन्टल रिसर्च, भोपाल
6.   पटेल, डाॅ. एम.एस. ः द एजुकेषनल फिालोसाॅफी आॅफ महात्मा गांधी, नवजीवन पब्लिषिंग हाउस, अहमदाबाद 1956
7.   मुखर्जी, सुजाता: फैक्टर्स आॅफ महात्मा गांधी, दीप पब्लिकेषन्स नई दिल्ली 1994
8.   दयाल, बी: द डेवलपमेन्ट आॅफ माॅडर्न इन्डियन एजुकेषन, 1953
1.   गांधी, मो.क. ः सत्य के प्रयोग अथवा आत्मकथा (हिन्दी अनुवादक-श्री काषीनाथ त्रिवेदी) नवजीवन प्रकाषन मन्दिर,  अहमदाबाद सितम्बर 1981
2.   गांधी, मो.क. ः मेरे सपनों का भारत, भार्गव भ्ूाषण प्रेंस, वाराणसी
3.   गांधी, महात्मा ः ’विद्यार्थियों से ञ श्री गांधी ग्रंथागार, वाराणसी (बलिया)
4.   गांधी, महात्मा ः सत्याग्रह, गांधी साहित्य प्रकाष, इलाहाबाद
5.   गांधी, मो.क. ः गांधी जी की अपेक्षा (संग्राहक हरि प्रसाद व्यास) नवजीवन प्रकाषन मन्दिर, अहमदाबाद
6.   रोला, रोमां ः महात्मा गांधी: जीवन और दर्षन लोक भारती प्रकाषन, इलाहाबाद 1976
7.   रौलेण्ड, आर.ः महात्मा गांधी, दिल्ली पब्लिकेषन डिवीजन, 1924
8.   सीता रमैया, वी.पी.: गांधी और गांधीवाद भाग-2, इलाहाबाद 1942
9.   भट्टाचार्य, प्रभात: गांधी दर्षन, नई दिल्ली 1969
10.  घोष, डाॅ. प्रफुलचन्द: महात्मा गांधी, इलाहाबाद 1969
11.  धावन, गोपीनाथ: महात्मा गांधी और उनकी कहानी, मद्रास 1992
12.  प्यारेलाल: आधुनिक जगत में गांधी जी की कार्य पद्धतियां, नवजीवन प्रकाषन मन्दिर, अहमदाबाद
13.  पाण्डे, बी.एन.: महात्मा गांधी: समग्र चिन्तन, गांधी जी दर्षन समिति, नई दिल्ली 1997
14.  पाठक, पी.डी.: भारतीय षिक्षा और उसकी समस्याएं, विनोद पुस्तक मन्दिर, आगरा, द्वितीय संस्करण 1976
15.  अभ्यंकर, ना.रा.ः राष्ट्रपिता महात्मा गांधी, नेषनल बुक टूरिस्ट इन्डिया नई दिल्ली 1967
16.   गुप्त, रामबाबू: भारतीया षिक्षा का इतिहास, सामाजिक विज्ञान प्रकाष्न, कानपुर, नवम संस्करण 1978
17.   सयदेन, पी.जी.ः भारतीय शैक्षणिक विचारधारा, मीनाक्षी प्रकाषन, 1975
18.   बी.एल. ग्रोवर तथा यषपाल: आधुनिक भारत का इतिहास एस. चन्द एण्ड कम्पनी लि., रामनगर नई दिल्ली नवम संस्करण 1995
19.   सक्सेना, एन.आर.स्वरूप: षिक्षा के दार्षनिक एवं समाज शास्त्रीय सिद्धान्त
20.   सक्सेना, एन.आर.स्वरूप: षिक्षा दर्षन तथा महान षिक्षा शास्त्री
21.   वालिया, डाॅ. जे.एस.: षिक्षा के दार्षनिक एवं सामाजिक आधार, अहम पाल पब्लिषर्स, जालन्धर ( पंजाब)
22.   सोढ़ी, मनजीत सिंह : भारत का इतिहास (1857-1950) माॅडर्न पब्लिषर्स, जालंधर, द्वितीय संस्करण 2006

*Contents are provided by Authors of articles. Please contact us if you having any query.






Bank Details